Strona główna
Niektórzy jedzą po to, żeby żyć. Inni żyją, aby jeść. Zwany ojcem medycyny, lekarz starożytnej Grecji, Hipokrates powiedział:"NIECH ŻYWNOŚĆ BĘDZIE TWYM LEKIEM".
Z żywnością człowiek powinien otrzymywać składniki odżywcze - białka, tłuszcze, węglowodany, a także biologicznie czynne substancje - witaminy i minerały.
W trakcie wchłaniania składników odżywczych w organizmie przebiegają skomplikowane procesy chemiczne, które nazywa się metabolizmem.
Metabolizm to dwa przeciwne procesy przebiegające jednocześnie: Katabolizm - to proces, podczas którego substancje złożone rozpadają się na proste, łatwo przyswajalne komponenty.
Są to reakcje utleniania, podczas których używany jest tlen, a inaczej mówiąc, następuje spalanie. Podczas reakcji tych wytwarza się energia, niezbędna dla procesów życiowych.
Proces katabolizmu obejmuje również usuwanie pro-duktów rozkładu (w książce opisane są głównie tego typu procesy). Anabolizm - grupa reakcji chemicznych, w wyniku których z prostych substratów powstają związki złożone, a tkanki strukturalne zostają odnowione.
Są to reakcje redukcji, które odbywają się przy udziale energii otrzymywanej w procesie katabolizmu. Anabolizm - to proces wzrostu i rozwoju organizmu.
Do kluczowych składników odżywczych należą: węglowodany, białka i tłuszcze. Składają się one z czterech elementów: węgla, azotu, wodoru i tlenu (węglowodany nie zawierają azotu).
Składniki odżywcze to również różnego rodzaju minerały. Ważne jest, aby każdego dnia dostarczać wymaganą ilość składników mineralnych, ponieważ organizm nie może ich sam wyprodukować.
Są niezbędne do procesów metabolicznych organizmu oraz stanowią elementy składowe tkanek. Minerały stanowią około 3-5 procent masy ciała i są podzielone na dwie kategorie: tworzące związki kwaśne oraz tworzące związki zasadowe (alkaliczne). (Patrz tablica obok.)
| Pierwiastki tworzące związki alkaliczne | Pierwiastki tworzące związki kwaśne | ||
|---|---|---|---|
| Nazwa | Ciało ludzkie zawiera | Nazwa | Ciało ludzkie zawiera |
| wapń (Ca) | 1500 | fosfor (P) | 700 |
| potas (K) | 245 | siarka (S) | 175 |
| sód (Na) | 195 | chlor (Cl) | 105 |
| magnez (Mg) | 35 | jod (I) | 0.014 |
| żelazo (Fe) | 3 | ||
W żywności, nie licząc wody, węglowodany, białka, tłuszcze oraz błonnik stanowią ok. 97% całej masy, a minerały stanowią jedynie ok. 3%.
Około 99% wapnia i 80-90% fosforu znajduje się w kościach i zębach, a pozostała ilość - w plazmie krwi, komórkach i płynie ustrojowym. Pobieranie wapnia zależy od zawartości fosforu w żywności. Jeżeli w żywności brakuje wapnia lub organizm jest zakwaszony, zaczyna on pobierać go z rezerw.
W takim przypadku, po dłuższym okresie czasu, nastąpić może odwapnienie kości, pojawią się drgawki, zwiększy się wrażliwość układu nerwowego.
Fosfor jest bardzo ważny dla pobierania składników odżywczych i przemiany materii. Jest on zaangażowany w syntezę białek, produkcję energii, procesy metabolizmu i fermentacji, pomaga w przekazywaniu informacji genetycznej.
Ważna jest odpowiednia proporcja wapnia i fosforu. Niestety, z uwagi na fakt, że większość spożywanych produktów zawiera więcej fosforu niż wapnia, prawie zawsze jest ona naruszana.
Dobrym źródłem wapnia są zielone części warzyw. Mniejszą jego ilość znajdziemy w chlebie, mięsie, jajkach. Najwięcej fosforu otrzymujemy z żółtek jaj, mięsa, ryb, pieczywa oraz warzyw bobowatych.
Chociaż właściwości chemiczne sodu i potasu są podobne, obecność tych pierwiastków w poszczególnych tkankach naszego organizmu różni się diametralnie. Oto 50% sodu znajduje się w płynach ustrojowych, 40% w kościach i tylko 10% w komórkach. Tymczasem w komórkach znajduje się 90% potasu, a pozostała jego część w kościach (7%) i płynach ustrojowych (3%).
Sód i potas ważne są dla wymiany wody między komórkami i płynami ustrojowymi. W razie obniżenia stężenia sodu w płynach ustrojowych, woda z płynów ustrojowych zostaje przeniesiona do komórki i odwrotnie. Przedawkowanie sodu (w przypadku przesalania potraw) powoduje zatrzymanie płynów w organizmie, przeciążenie serca, wątroby i naczyń krwionośnych.
Te dwa elementy są niezbędne dla powstawania impulsów nerwowych mięśni serca. Sód i potas pomagają regulować równowagę kwasowo-zasadową, pH krwi, wpływają na aktywność niektórych enzymów. Od optymalnej proporcji sodu i potasu w organizmie zależy jego normalne działanie.
Głównym źródłem sodu są produkty pochodzenia zwierzęcego. Większość potasu otrzymujemy z produktów pochodzenia roślinnego (zwłaszcza warzyw, owoców, orzechów).
W wędzonej wieprzowinie oraz wołowinie dominuje sód, natomiast mięsa zaliczane do białych (kurczak, cielęcina, wieprzowina) zawierają więcej potasu.
65 % znajdującego się w organizmie żelaza wchodzi w skład hemoglobiny (krwinek czerwonych). Żelazo łączy się z tlenem łatwo i równie łatwo go oddaje. Tlen transportowany jest przez krew po całym organizmie. Z kolei 20-25% żelaza połączonego z białkami znajduje się w wątrobie jako rezerwa. Przenoszące elektrony żelazo znajduje się w każdej komórce i ma bardzo duży wpływ na procesy utleniania komórek. Żelazo jest ważne w dostarczaniu tlenu do tkanek, jak również w zaopatrzeniu systemów utleniania wewnątrz komórek.
Dużo żelaza znajduje się w nasionach roślin bobowatych, płatkach owsianych, mięsie, rybach, warzywach liściastych oraz wątrobach zwierząt i żółtkach jaj.
Funkcje i dystrybucja magnezu w organizmie są ściśle związane z wapniem i fosforem. Około 70% magnezu znajduje się w kościach, pozostała cześć w tkankach miękkich i krwi. Tkanki mięśni zawierają więcej magnezu niż wapnia, natomiast we krwi znajduje się więcej wapnia.
Magnez jest niezbędny do aktywności komórek nerwowych, pracy serca, syntezy białek. Brak magnezu powoduje zwiększoną wrażliwość układu nerwowego, drgawki mięśni, miażdżycę i zaburzenia rytmu serca.
Najczęściej magnez występuje razem z wapniem. Najwięcej magnezu zawierają świeże warzywa, produkty zbożowe, chleb, owoce suszone. Magnez jest mniej aktywny chemicznie niż wapń i z tego powodu wapń może wyprzeć magnez z różnych związków. Sytuacja odwrotna nie zachodzi.
Różnego rodzaju związki siarki niezbędne są dla wszystkich żywych organizmów. W procesach utleniania biorą udział siarkowodory, siarka, siarczyny, siarczany. Siarka wchodzi w skład aminokwasów różnych białek. Wytworzony w wątrobie kwas siarkowy usuwa produkty rozpadu białek z jelita grubego. Najwięcej siarki zawierają jajka, mięso, nabiał i większość warzyw.
Chlor bierze udział w wytwarzaniu wszystkich soków trawiennych, zwłaszcza kwasu solnego błony śluzowej żołądka. Chlorek sodu to najważniejszy minerał surowicy krwi (płynnej części krwi). Od niego zależy również dystrybucja ładunków elektrycznych w organizmie. Chlorek jest niezbędny do usuwania nieczystości pochodzenia azotowego.
Chociaż w produktach spożywczych znajduje się jedynie około 3% minerałów, właśnie na podstawie tego, ile i jakie minerały zawiera żywność, dzieli się ją na kwasotwórczą i zasadotwórczą.
Pojęcia żywności kwaso i zasadotwórczej często są mylone z właściwościami smakowymi tych produktów. Najlepszym przykładem są cytryny. Chociaż kwasy organiczne dają smak kwaśny, cytryna jest produktem zasadotwórczym.
Czy produkt jest kwasotwórczy czy zasadotwórczy ustalić można, badając popiół spalonego produktu. (Odpowiada to procesowi wchłaniania składników pokarmowych w komórkach, podczas którego używany jest tlen i mówi się, że "żywność jest spalana").
W zależności od tego, jakie składniki mineralne — tworzące związki zasadowe lub kwaśne — pozostają po spaleniu, żywność zostaje przypisana do zasado- lub kwasotwórczej.
Na przykład popiół cytryny zawiera minerały tworzące związki zasadowe: sód, potas, wapń i inne. Cytryna jest więc produktem zasadotwórczym. Popiół żywności białkowej (mięsa, ryby, jajek, twarogu, sera, słodkiego mleka, warzyw bobowatych, itp.), zawierającej fosfor, siarkę i azot, składa się głównie z minerałów tworzących związki kwasotwórcze. Żywność taka uważana jest za kwasotwórczą.
Badając, do której grupy należy produkt, przyjmuje się zwykle, że wszystkie składniki odżywcze są całkowicie wchłaniane przez komórki (utleniane) a kwasowość lub zasadowość popiołu zależy wyłącznie od składników mineralnych. Tak niestety nie jest — 97% składników odżywczych nie jest
w pełni przetwarzane (spalane) przez komórki. Z tego powodu, oprócz nieczystości kwaśnych pochodzenia nieorganicznego, powstają nieczystości pochodzenia organicznego, takie jak kwas moczowy i kwas mlekowy [19].
Podsumowując pochodzące z różnych źródeł informacje na temat żywności, można stwierdzić, że prawie wszystkie warzywa, również w postaci sałatek, a także owoce i świeże soki są produktami zasadotwórczymi, natomiast mięso i produkty mięsne, produkty rybne, zboża, itp. są produktami kwasotwórczymi.
Powiedzieć, że populacja Homo sapiens jest zróżnicowana, byłoby truizmem. Inne są zalecenia dotyczące prawidłowego żywienia dla dzieci, inne dla kobiet (w tym dla ciężarnych i dla matek karmiących), a jeszcze inne dla mężczyzn. Będą się one dodatkowo zmieniać w zależności od wieku, pracy zawodowej, aktywności fizycznej (np. uprawianej dyscypliny sportowej) bądź stanu zdrowia.
By udzielić poprawnej odpowiedzi na pytanie, jak żywić się prawidłowo, należy określić zasady wspólne dla tych wszystkich typów ludzi w obrębie rodzaju ludzkiego. Do takich będą należały następujące zasady:
Zasada podstawowa:
Jedna kilokaloria to ilość energii, która jest potrzebna do podniesienia temperatury 1000 g wody (1 litr) o jeden stopień Celsjusza. Organizm jest bardzo oszczędny w używaniu energii.
Na przykład jeżeli człowiek odpoczywa (siedzi lub leży),to wówczas spała 26 kilokalorii dziennie na każdy kilogram wagi, więc odpowiednio przy wadze 70 kg jest to 1820 kilokalorii [kcal], a przy wadze 100 kg będzie to 2600 kcal.
Można przyjąć, że człowiek przeciętnie spala około 2500 kcal dziennie, nieco ponad 100 kcal na godzinę. Ta ilość może być mniejsza np. 60 kcal w czasie snu i około 150 kcal w ciągu normalnej aktywności dziennej.
Chodzenie lub jazda na rowerze wymaga około 300 kcal na godzinę. W ciągu godziny tańca lub aerobiku spalamy około 665 kcal. Spalenie 1 kg tłuszczu wymaga około 30 godzin marszu. Całkowita ilość kalorii skonsumowana przez mężczyzn w ciągu doby waha się od 1500 do 4000 kcal, a dla kobiet wynosi od 900 do 2500 kcal.
Także pokarmy różnią się pod względem ilości dostarczanej energii. Tłuszcze dostarczają jej blisko dwa razy tyle co białka lub węglowodany 9 kcal/g, a alkohol 7 kcal/g.
Liczenie kalorii w spożywanych pokarmach nie jest równoznaczne z ilością spalonych kalorii, gdyż organizm człowieka spala niektóre pokarmy lepiej, a inne gorzej.
Np. tłuszcze, zwłaszcza gdy są spożywane w nadmiarze, mogą być spalone niekompletnie (powinny być spalone do CO2 i H20). Jeśli zostaną one utlenione tylko częściowo, to może powstać keton, tak jak węgiel przy niekompletnym spaleniu drewna.
Kwasy tłuszczowe wykorzystywane są przez organizm do funkcji strukturalnych, hormonalnych czy elektrycznych bardziej, niż jako źródło energii. Również metabolizm pojedynczych osób różni się w zależności od stanu zdrowia, genów, hormonów, aktywności fizycznej, rodzajów pokarmu, stresu oraz warunków środowiska.
Wszystko to należy brać pod uwagę. Trzeba przy tym pamiętać, że w przypadku nadwagi ilość pobieranej energii powinna być mniejsza.
Nadmiar kalorii i tłuszczu może mieć wpływ na przyrost wagi, ale prawdziwą przyczyną tycia jest zbyt duże spożycie zbóż, skrobi i cukru. Organizm ma ograniczoną zdolność gromadzenia węglowodanów, więc przekształca je w tłuszcz.
Przy okazji nadmierna konsumpcją produktów zbożowych i cukru nie dopuszcza do wykorzystania zapasów tłuszczu i zamiany ich w energię, gdyż insulina inaktywuje dwa enzymy konieczne do ich spalania, co powoduje dalszy wzrost zapasów tłuszczu i prowadzi do nadwagi.
Ilość i jakość. Odpowiedź na pytanie co do ilości i jakości spożywanego pokarmu jest już znacznie trudniejsza. Nasz żołądek odpowiada mniej więcej dwóm złożonym dłoniom, posiada więc stosunkowo niewielką objętość. Sugeruje to, że ilość zjadanej żywności nie powinna być duża, ale za to bardzo dobrej jakości.
Ilość i objętość posiłków w ciągu dnia. Małpa [podobno nasz przodek] nie je posiłków jak drapieżca, ale cały czas podjada różne rzeczy, choć w niewielkich ilościach.
Zwierzętom drapieżnym wystarcza na ogół jeden obfity posiłek dziennie. Człowiek w toku ewolucji nauczył się odżywiać jak roślinożercy, ale również jak drapieżcy. Człowiek współczesny zjada przeciętnie od 3 do 5 posiłków dziennie, a więc więcej niż drapieżca, a między posiłkami stale coś podjada, jak roślinożerca.
Wynik takiego postępowania jest zupełnie jasny do przewidzenia: nadmierna otyłość i choroby degeneracyjne. Człowiek tyje i jeśli nadwaga wyniesie choćby tylko nieco ponad 15% jego normalnej wagi, wówczas zwiększa się ryzyko chorób i skraca się szansa na długie życie.
Człowiek zasadniczo nie powinien przekraczać 3 posiłków dziennie, a jeśli ma nadwagę, to dwóch, i absolutnie nie powinien podjadać. Posiłki powinny być dobrej jakości, możliwie o jednakowej porze, a ostatni co najmniej trzy godziny przed snem. Szczególnie ważne jest śniadanie, następnie obiad, a najmniej istotna jest kolacja.
To najsłabsza strona naszej wiedzy na temat odżywiania. Mówi się nam, co jeść, ale nie jak to strawić. Na ogół poleca się przyjmowanie jak najbardziej zróżnicowanej żywności. Wzorem wydaje się przeładowana węglowodanami kanapki z fast foodów.
Rzuca to cień na poziom naszej wiedzy o odżywianiu. Ma zapewne walory handlowe, ale nie zdrowotne. Warto w tym miejscu zauważyć, że zwierzęta jadają różne pokarmy pojedynczo, w miarę jak uda im się je znaleźć lub upolować. I na ogół nie mają kłopotów z ich trawieniem.
Z przykrością trzeba stwierdzić, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu wielu autorów posiadało wystarczającą wiedzę o potrzebach naszego organizmu, a co za tym idzie, o odpowiednim odżywianiu. Taki jak na przykład Herbert Shelton, twórca higieny naturalnej.
Znacznie później, w 1985 roku, Haryey i Marylin Diamondowie wydali książkę Fit for Life, poświęconą zdrowiu i żywieniu, która szczegółowo wyjaśniła zasady higieny naturalnej. Dziś nie sposób znaleźć ich pracy w bibliotekach instytucji zajmujących się żywieniem, jak np. Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie.
Mamy wprawdzie w wielu instytucjach naukowych Zakłady Fizjologii Żywienia, ale pospolici zjadacze chleba nadal zdają się nie wiedzieć, na czym polega trawienie. Każdy z produktów wymaga często innego enzymu i różnego czasu na jego działanie.
Najkrócej trwa trawienie soków owocowych czy warzywnych — 15 do 20 minut. Trawienie surówek z warzyw takich jak pomidory czy ogórki, seler, sałata trwa 30-40 minut Trawienie warzyw korzeniowych trwa 40-5.0 minut. Warzywa skrobiowe trawimy jeszcze dłużej do 60-90 minut. Nasiona i orzechy trawimy po 2,5, a nawet 3 godzinach.
Produkty mleczne wymagają co najmniej 90 minut, a serki, zwłaszcza twarde, bogate w tłuszcz i białko, nawet 4-5 godzin. Żółtko jaj trawimy w 30 minut, a całe jajko w 45 minut. Ryby trawimy mniej więcej po godzinie, a wieprzowinę po 4 do 5 godzinach.
Łączenie w jednym posiłku artykułów spożywczych wymagających różnych enzymów trawiennych stwarza poważne trudności dla całego układu trawiennego. Spożyte pokarmy są w takich warunkach trawione z wielkim trudem. Pojawiają się procesy gnilne, co wywołuje procesy fermentacyjne.
Trawienie substancji pokarmowej odbywa się stopniowo, a każdy z etapów tego procesu wymaga innego enzymu. Każdy wchodzący do akcji enzym może skutecznie spełnić swoje zadanie, jeżeli jego poprzednik zrobił to, co do niego należało. Np. jeżeli białko nie zostało rozłożone przez pepsynę, to enzym, który je rozkłada na aminokwasy, także nie zdoła wyko-nać swego zadania.
Cukier dezorganizuje trawienie wielu pokarmów, jak białko, skrobia, owoce i warzywa. Alkohol strąca pepsynę i uniemożliwia trawienie każdego białka. Widać stąd, jak wielce skomplikowanym procesem jest trawienie różnych pokarmów, jak i to, że wymaga od konsumenta takich pokarmów sporej wiedzy. Równoczesne spożywanie dobranych niewłaściwie pokarmów może bowiem wywoływać ostre schorzenia.
Problemy trawienne, zaparcia, grzybica jelit, uczucie pełności, wzdęcia, schorzenia pęcherzyka żółciowego, stany zapalne błony śluzowej żołądka.
Dna moczanowa, bóle mięśni, uszkodzenia dysków międzykręgowych, ostre i przewlekłe bóle kręgosłupa, osteoporoza, zaburzenia strukturalne tkanki chrzęstnej, zwyrodnienie stawów (reumatyzm).
Zła cera, sucha skóra, cellulit, szybsze powstawanie zmarszczek, wypadanie włosów, kruche paznokcie, próchnica, odkładanie kamienia nazębnego, parodontoza.
Nadwaga, ataki wilczego głodu, cukrzyca, podwyższony cholesterol, upośledzenie funkcji nerek i rozwój kamicy nerkowej.
Nadciśnienie, przedwczesne zwapnienie naczyń krwionośnych, nieprawidłowe ukrwienie rąk i nóg, zawroty głowy, obrzęki, migreny, zawał.
Chroniczne bóle, zwiększona podatność na stres i depresję, zmniejszona wydolność organizmu, ogólne złe samopoczucie, szybsze starzenie się tkanek, obniżenie popędu płciowego, przetrenowanie (u sportowców), nie-zdrowy przyrost wagi, osłabienie bariery immunologicznej.
Węglowodany, inaczej cukry, organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla, wodoru i tlenu zbudowane są z niewielkich grup cząsteczek, albo też występują jako długie łańcuchy. Im dłuższy łańcuch, tym bardziej złożony jest węglowodan, a im bardziej jest złożony, tym wolniej dzieli się na mniejsze grupy przenikające do krwiobiegu, a co za tym idzie, tym wolniej następuje wzrost poziomu cukru — zwanego glukozą ¬we krwi
O tym, czym jest cukier, najlepiej informuje książka Williama Dufty'ego " Sugar Blues" : zniewoleni przez cukier"?
Książkę można kupić w intenecie pod adresem:
http://www.hito.plisklep,3.html (przyp. red.).
jedzenie pobudza metabolizm, a pokarmy bogate w proteiny (chude mięso, drób, ryby, jajka itp.) pobudzają go najbardziej. Dieta oparta w głównej mierze na proteinach może zwiększać jego tempo nawet o 30%. Więcej białka potrzebuje organizm młody. Ilość białek w starszym wieku powinna być nieco ograniczona, bo trawimy je trochę gorzej.
Rola tłuszczów w naszej diecie jest zarówno pozytywna, jak i negatywna. Tłuszcz jest wysoce kaloryczny i znacznie dłużej jest trawiony. Przy spalaniu 100 g tłuszczu uzyskujemy około 900 kcal, czyli ponad 30% dobowego zapotrzebowania energetycznego dorosłego mężczyzny o średniej aktywności fizycznej. Tłuszczami można się też łatwo nasycić.
Taka wysoka kaloryczność nie powinna stanowić dla czytelnika problemu, jeżeli uświadamia on sobie konieczność dostarczania energii w pokarmach w ilości dostosowanej do wykonywanej pracy czy aktualnych potrzeb. Jeśli potrzeby te znacznie przekracza, zjada tych pokarmów zbyt wiele, to doprowadza się do otyłości, zagrażając swemu zdrowiu. To, że tłuszcze trawione są dłużej, nie jest wadą, lecz zaletą — ma się wtedy dłużej wrażenie sytości i dzięki temu można zjadać znacznie mniej pożywienia.
Tłuszcze nie są przyczyną przybierania na wadze. Najnowsze badania poświęcone układowi hormonalnemu wykazały przy tej okazji, że prawdziwą przyczyną tycia jest konsumpcja zbóż, skrobi pod różnymi postaciami i słodyczy. Tego rodzaju sposób odżywiania prowadzi do uzależnienia od zbóż i cukru, a w konsekwencji do przyrostu wagi, oraz, częściowo, do cukrzycy z jej wszystkimi komplikacjami.
4.Udo Erasmus dzieli tłuszcze na te, które leczą i te, które zabijają. Choroby degeneracyjne związane z tłuszczami zabijają przedwcześnie dwie trzecie ludzi, zwłaszcza z regionów uprzemysłowionych. Jego zdaniem 68% umiera wskutek trzech podstawowych chorób związanych ze spożywaniem złych tłuszczów: 43,8% z powodu chorób serca, 22,4% z powodu raka i 1,8% z powodu cukrzycy."
Jednym z głównych czynników pojawienia się cukrzycy typu II jest brak w diecie tłuszczów o budowie cząsteczki cis ca3,który to brak przyczynia się do trudności w transferze glukozy przez błonę komórkową;
patrz: J. Gustavson i inni, Insulin-stimulated glucose uptake involves the transition of glucose trans¬portera to a caveolae-rich fraction within the plasma celi membrane: implications for type II diabetes (Stymulowane insuliną pobieranie glukozy mieści w sobie przemieszczenie transporterów gluko¬zy w bogatą w obszary jamiste strefę membrany komórki plazmatycznej — implikacje tego procesu dla cukrzycy typu II), Mol. Med., 2(3):367-37f, maj 1996; oraz Dr William F. Ganong, Review of Medical Physiology. wydanie XIX, 1999, s. 9, 26-33. (przyp. red.)
5. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że te dwie pierwsze choroby wywołane są insulinemią
"Wszystkie tłuszcze roślinne należy spożywać na zimno. Podgrzewanie do wysokiej temperatury tłuszczów roślinnych prowadzi do tworzenia się kwasów tłuszczowych typu trans. Szkodliwość tłuszczów typu trans wynika nie tylko z ich zdolności podwyższania poziomu złego cholesterolu (LDL), ale przede wszystkim z obniżenia dobrego cholesterolu (HDL). Powodują one też utratę elastyczności błony komórkowej bądź zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń, zwłaszcza mięśni gładkich. Spożycie tłuszczów trans w ilości 1 grama zwiększa ryzyko chorób serca aż o 20%. Tłuszcze trans mają też silny związek ze wzrostem ryzyka zawału serca, a raka piersi, bezpłodności i wielu innych dolegliwości.
Tłuszcze dostarczają nie tylko kalorii, lecz są także źródłem wielonienasyconych niezbędnych kwasów tłuszczowych (WNKT), których ustrój człowieka nie może syntetyzować, a więc należy je dostarczać z pożywieniem. Głównym ich przedstawicielem jest kwas linolowy oraz linolenowy. Należą one do rodzin omega-6 kwas linolowy i do omega-3 kwas alfa linolenowy. WNKT pełnią bardzo ważne funkcje w organizmie, m.in. jako istotny składnik fosfolipidów błon komórkowych i organelli wewnątrzkomórkowych, wpływając na ich strukturę i przepuszczalność.
Kwasy omega-6 pomagają gromadzić tłuszcz, prowadzą do utwardzania komórek, krzepnięcia krwi, rozwoju procesów zapalnych, reakcji na agresję z zewnątrz i od początku życia człowieka stymulują powstawanie komórek tłuszczowych. Kwasy omega-3 pomagają rozwijać układ nerwowy, czynią ścianki komórek elastycznymi i zapobiegają zapaleniom, a także ograniczają wytwarzanie komórek tłuszczowych.
Wiosenna trawa jest szczególnie bogata w kwasy tłuszczowe omega-3. Są one zatem obecne w mleku krów wychowywanych na pastwiskach oraz w pochodnych mleka: maśle, śmietanie, serze i jogurcie.
Występują również obficie w wołowinie z bydła karmionego trawą i w jajkach kur swobodnie żerujących, a nie karmionych ziarnem (Schreiber D. S., Antyrak. Nowy styl życia, Albatros, 2007). Kukurydza, soja i pszenica obfitujące prawie wyłącznie w kwasy omega-6 stały się głównymi składnikami diety bydła. To powoduje, że proporcje między omega-6 i 3 zmieniły się z proporcji 1:1 (uprzednio) do 1:15, a nawet 1:40 w wołowinie, a w kurczakach 1:20. Dodatek toksyn w roślinach GM (genetycznie modyfikowanych) również znakomicie przyczynia się do pogarszania stanu zdrowia. Wszystko to tłumaczy niezrozumiałą dla lekarzy epidemię otyłości i niekorzystne zmiany chorobowe, między innymi cukrzycę i jej powikłania, choroby układu krążenia i raka.
Bardzo często pojawiają się obawy dotyczące jakości żywności. Coraz więcej ludzi zastanawia się czy to, co jedzą, jest bezpieczne. Rzeczywiście, jeżeli zastanowimy się nad typową żywnością naszych czasów: hamburgerami z hormonami wzrostu, warzywami wyposażonymi w pestycydy, gazowanymi napojami słodzonymi rafinowanym cukrem zakwaszonymi kwaskiem cytrynowym i ogromną liczbą żywności, której smak i kolor został sztucznie wzbogacony substancjami chemicznymi, można dojść do wniosku, że celem globalnego systemu żywnościowego jest zapewnienie globalnemu systemowi opieki zdrowotnej jak największej ilości pacjentów. Zdecydowanie zdrowsza dla ludzi i dla środowiska jest żywność z niewielkich gospodarstw rodzinnych, niestosujących chemii.
Nie jest zaskoczeniem, że ilość zatrutej żywności wzrastała wraz z rozwojem wyżej opisanego globalnego modelu. Przy produkcji odpowiadającej potrzebom globalnego rynku (jak np. Smithfield) ogromne ilości zwierząt trzymane są ciasno obok siebie w warunkach antysanitarnych, a ryzyko rozprzestrzeniania się chorób jest olbrzymie. Aby temu zapobiec, stosuje się zapobiegawczo antybiotyki o szerokim spektrum działania, co jest bardzo niebezpieczną praktyką, bowiem może doprowadzić do rozwoju odpornej na wszystkie antybiotyki bakterii i stwarza ryzyko powrotu czasów wielkich epidemii.
Na tle rozważań o sposobach produkcji żywności i jej wpływie na zdrowie, trzeba przypomnieć epokowe badania doktora Westona Price'a (wykonane w latach 20. i 30., a opublikowane po raz pierwszy w 1939 roku, to jest 70 lat temu). Badał on przez wiele lat 14 różnych populacji żyjących w warunkach izolacji, jak np. rybaków irlandzkich, szwajcarskich górali, mieszkańców wysp na Oceanie Spokojnym, niektóre szczepy afrykańskich Murzynów, Indian z dalekiej północy, zachodu i centralnej Kanady, zachodnich Stanów USA i Florydy, potomków peruwiańskich Indian i mieszkańców Puszczy Amazońskiej, Eskimosów i Maorysów z Nowej Zelandii.
Populacje tych, jak to się u nas niesłusznie mówi, „prymitywnych społeczeństw" były zadziwiająco zdrowe i pełne wigoru. Posiadały zadziwiająco zdrowe zęby oraz odporność na choroby.
Price analizował ich diety i stwierdził, że zawierały one wielokrotnie więcej minerałów i witamin niż minimalna zawartość tych substancji ustalona przez specjalistów w zagadnieniach żywienia w Ameryce, a więc zalecana w czasach Price'a dla populacji cywilizacji dobrobytu.
Na przykład pokarm Eskimosów zawierał 5,4 więcej wapnia, 5 razy więcej fosforu, 1,5 razy więcej żelaza, 7,9 razy więcej magnezu, 1,8 razy więcej miedzi, 49 razy więcej jodu.
Pokarm Indian północno kanadyjskich zawierał 5,8 razy więcej wapnia i fosforu, 2,7 żelaza, 4,3 magnezu, 1,5 miedzi, 8,8 jodu, (Price, 2004). Podobnie pozostałe diety kilkunastu badanych populacji.
Może najbardziej szokujące było to, że diety tych ludów zawierały przynajmniej dziesięciokrotnie więcej witamin rozpuszczalnych w tłuszczach — A, D, E, F, K — oraz koenzymu Q10.
Natomiast populacje, które naturalne sposoby odżywiania zamieniły na żywność przemysłową szybko rozwinęły wiele różnych chorób, ogólną fizyczną degenerację, zwyrodnienie stawów i kości i bardzo poważne problemy stomatologiczne.
Charakterystyczne było też zwężenie struktury twarzy i łuków zębowych i częste deformacje zębów. Stan zdrowia przy żywności przemysłowej szybko pogarszał się z każdą następną generacją.
Najważniejszym zadaniem każdego państwa jest zapewnienie odpowiedniego wyżywienia narodu. Na dłuższą metę nie jest to możliwe, jeżeli nie zadba się o rolnictwo. Z kolei rolnictwo nie będzie w stanie wyżywić coraz to większej liczby mieszkańców, jeżeli nie zadba się o największe bogactwo każdego kraju, jakim są jego gleby.
Do dziś w nawożeniu stosuje się głównie trzy pierwiastki (NPK). Rośliny wszak nie ograniczają się tylko do nich, ale w miarę możliwości pobierają z gleby wszystkie potrzebne im minerały.
Prowadzi to do systematycznego wyjaławiania gleb i do coraz mniejszej zawartości potrzebnych nam pierwiastków w produkowanej przez konwencjonalne rolnictwo żywności.
Dopiero wtedy, gdy wszystkie pola i łąki w rolnictwie będą stale nawożone wszystkimi potrzebnymi minerałami, zdrowa będzie żywność, ludzie i zwierzęta. Zwiększenie kwasowości gleby pośrednio wpływa negatywnie na możliwości optymalnego odżywiania roślin, zwłaszcza azotem, fosforem, potasem, magnezem i wapniem (Wiąckowski, 2000).
Nasze zdrowie zależy głównie od sposobu odżywiania. Bezpieczeństwo żywnościowe należy więc do kluczowych problemów każdego narodu. Sposoby produkcji żywności w agrocenozach, chemizacja środowiska, technologie stosowane w przemyśle spożywczym, dodatki do żywności, sposoby jej przechowywania mają zatem niezwykle istotny wpływ na zdrowie narodu.
Dzisiaj nie mówi się już o zdrowej, ale o bezpiecznej żywności i trzeba się modlić, żeby taką była. Konsumenci żywności sprowadzanej do nas z zachodu muszą sobie wreszcie zdać sprawę, że każdy przywieziony stamtąd kawałek pożywienia, który zjadamy, został potraktowany jakimś związkiem chemicznym, pochodzącym z długiej listy: barwników, wybielaczy, emulgatorów, antyoksydantów, środków konserwujących, zapachowych, zakwaszających lub alkalizujących, dezodorantów, nawilżaczy, środków spulchniających, zagęszczających, konserwantów, defoliantów, środków leczniczych, hydrolizatorów , środków przyspieszających dojrzewanie, wzmacniających, słodzących itd. itd.
Przeznaczenie wszystkich produktów spożywczych to zapewnienie energii i składników odżywczych, potrzebnych do rozwoju i wzrostu organizmu.
Różnica pomiędzy odpowiednimi i nieodpowiednimi produktami spożywczymi leży w tym, ile i jakie szkodliwe pozostałości pochodzą z tych produktów.
Wiadomo, że żywność zawiera 97% węgla, azotu, wodoru i tlenu, i tylko 3% minerałów alkalicznych. Z tego powodu powstałe w komórkach zaniecziszczenia metaboliczne zawsze są mniej lub bardziej kwaśne. Im lepsza jakość żywności, tym więcej zawiera ona zasadowych składników mineralnych, które mogą być wykorzystane do neutralizacji kwaśnych zanieczyszczeń metabolicznych.
Niestety, nowoczesna dieta składa się głównie z produktów żywnościowych zakwaszających nasz organizm. Jest to mięso i produkty mięsne, produkty z białej mąki, kawa, napoje alkoholowe, soki pasteryzowane, ryby i owoce morza, pieczywo, bułki, słodycze, jajka, napoje gazowane, itp. lista produktów alkalicznych jest bardziej skromna: świeże owoce, warzywa, sałatki, ziemniaki, niegazowana woda mineralna, itp. Jest oczywiste, że utrzymanie normalnej równowagi kwasowo—zasadowej samą dietą jest zadaniem trudnym. Wybierając żywność, zawsze trzeba pamiętać: substancje zasadowe unieszkodliwiają nieczystości kwaśne i oczyszczają organizm, a substancje kwaśne — powodują zakwaszenie i zanieczyszczenie organizmu nieczystościami kwaśnymi.
Tajemnica dobrego zdrowia i długowieczności tkwi w zdolności organizmu do neutralizacji i pozbywania się tych zanieczyszczeń. Zobaczmy, jakie zanieczyszczenia powstają w czasie wchłaniania składników odżywczych.
W czasie wchłaniania składników odżywczych zawsze powstają uboczne produkty metaboliczne: kwasy organiczne i nieorganiczne.
Ilość kwaśnych zanieczyszczeń organicznych jest o wiele większa niż ilość kwaśnych lub alkalicznych zanieczyszczeń pochodzących od minerałów nieorganicznych. Większość wytwarzanych pozostałości organicznych to:
Lotny kwas węglowy łatwo rozkłada się na elementy składowe - wodę i dwutlenek węgla, które są stosunkowo łatwo usuwane z organizmu: woda z moczem przez nerki, a dwutlenek węgla z wydychanym powietrzem.
W procesie wchłaniania żywności z minerałów takich jak siarka, fosfor i chlor powstają nieorganiczne produkty uboczne - kwasy nieorganiczne:
Są to kwasy toksyczne, które w trakcie usuwania bezpośredniego niszczyłyby nerki i inne narządy. Z tego powodu organizm neutralizuje te kwasy, tworząc mniej szkodliwe związki (patrz rozdział "Neutralizacja kwasów").
Niestety, organizm często, zwłaszcza w wieku ponad 45 lat, nie jest w stanie pozbyć się wszystkich zanieczyszczeń kwaśnych. To, co pozostaje, gromadzi się w różnych miejscach ciała i organizm zakwasza się.
Przeanalizujmy niektóre z kwasów organicznych i nieorganicznych, pochodzących z 97% produktów spożywczych i gromadzących się w organizmie.
Kwas moczowy
Jest to biała, przezroczysta, bezwonna i krystaliczna substancja, która pochodzi z rozkładu związków azotu. Kwas moczowy jest wydalany z moczem w 75%, reszta zaś przechodzi do przewodu pokarmowego i rozkładana jest przez bakterie. Jest to materiał praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, alkoholu, eterze. Rozpuszcza się za to w roztworach soli alkalicznych. W przypadku zwiększenia się stężenia kwasu moczowego we krwi, tkankach, zwłaszcza w stawach, zaczyna się gromadzenie soli.
Kwasy tłuszczowe
Spożywając zbyt dużo żywności bogatej w węglowodory (chleba, produktów zbożowych, ziemniaków) i prowadząc mało aktywny tryb życia (nie spalając wytwarzanej energii), spowodujemy, że organizm może zwiększyć ilość tłuszczu oraz gromadzić kwasy tłuszczowe. Pochodne tych kwasów to kwas octowy, kwas mlekowy i cholesterol. Kwas mlekowy i kwas octowy również tworzą się w czasie intensywnych ćwiczeń oraz w przypadku braku tlenu w procesach metabolicznych.
Kwas fosforowy
Większość białek w żywności zawiera związki siarki i fosforu. Podczas wchłaniania białka wytwarzają się kwasy toksyczne - fosforowy i siarkowy. Siarka i fosfor, z których pochodzą te kwasy, wchodzą w skład wielu ziaren. Mogą one zostać bezpiecznie usunięte przez nerki tylko po neutralizacji minerałami alkalicznymi i amoniakiem.
Kwas chlorowodorowy
Kwas chlorowodorowy HC1, inaczej kwas solny, znany także jako kwas żołądkowy, wytwarza się w razie potrzeby, tj. w trakcie trawienia żywności. Nasz organizm nie zawiera narządu, w którym byłby magazynowany wytworzony kwas chlorowodorowy, ponieważ kwas uszkodziłby ścianki takiego narządu.
Gdy żywność trafia do żołądka, wtedy wytwarzany jest kwas solny, niezbędny do jej strawienia.
W przypadku spożycia wody alkalicznej wartość pH wzrasta powyżej 4, komórki żołądka z wody, dwutlenku węgla i chlorku sodu wytwarzają kwas solny i wodorowęglan sodu (NaHCO3):
1-120+ CO2+ NaC1 = HC1 + NaHCO3.
Kwas solny wydzielany jest do żołądka, a wodorowęglan sodu do krwi. Wodorowęglan sodu wykonuje rolę bufora alkalicznego, tj. neutralizuje dostające się, do krwiobiegu pozostałości kwaśne, przyczyniając się do utrzymania stałego pH krwi (patrz "Równowaga kwasowo-zasadowa").
Pozostałości po procesie odnowy komórek
Ciało człowieka składa się z około 70 bilionów komórek. Średni cykl życia komórek wynosi 4 tygodnie. Pod koniec cyklu każda komórka dzieli się na dwie genetycznie identyczne komórki. Po 4 tygodniach liczba komórek musiałaby wynosić zatem 140 bilionów. A jednak ich liczba pozostaje taka sama - 70 bilionów. Tylko połowa nowych komórek rozwija się, podczas gdy druga połowa, słabszych, uszkodzonych, zanieczyszczonych komórek umiera. W ten sposób w każdym momencie umierają miliony komórek, które stają się zanieczyszczeniami kwaśnymi. Rzecz jasna, gdy te nieusunięte pozostałości się gromadzą, to zakwaszają nasz organizm.
Jak wspomniano wyżej, uboczne produkty metaboliczne w komórkach to zanieczyszczenia kwaśne. Powstają one przy spożywaniu zbyt dużej ilości żywności białkowej, w wyniku czego powstają toksyczne kwasy - fosforowy i siarkowy. Różne czynniki - stały stres, napięcie, złe odżywianie, mało aktywny tryb życia, zanieczyszczenia środowiska itp. - nie pozwalają na całkowite pozbycie się tych kwaśnych pozostałości. Z powodu ich nagromadzenia płyny środowiska wewnętrznego - krew, płyn ustrojowy i limfa - stają się kwaśne, a równowaga kwasowo-zasadowa organizmu zostaje naruszona.
Równowagą kwasowo-zasadową nazywany jest właściwy stosunek stężeń jonów wodorowego (Hi) i jonu hydroksylowego (OH- ) w płynach ustrojowych organizmu. Od zawartości jonów wodorowych w płynie zależy jego kwasowość, a od zawartości jonów hydroksylowych - zasadowość. Normalny metabolizm występuje wtedy, gdy stosunek ten jest właściwy.
Zmiana stosunku jonów wodorowych i hydroksylowych powoduje zaburzenia metaboliczne, utrudnia zdolność hemoglobiny do oddawania tlenu do tkanek, zmienia aktywność, enzymów.
Kwasowość lub zasadowość płynu określa wskaźnik pH, który pokazuje ile kwasu (tj. jonów wodorowych H+) znajduje się w każdej substancji zawierającej wodę. Wartości pH mogą wynosić od O do 14 (patrz "Wskaźnik pH").
Istnieją trzy zakresy wartości:
| gdy wartość pH wynosi 7,0 (6,8-7,2), płyn jest neutralny, tj. ilość jonów wodorowych i hydroksylowych w cieczy jest równa; |
| wartości pH spadając od 7,0 do 0,0, wskazują na zwiększanie się kwasowości płynu (im niższa wartość, tym większa kwasowość, ponieważ wzrasta ilość jonów wodorowych i zmniejsza się ilość jonów hydroksylowych); |
| wartości pH wzrastając od 7,0 do 14,0, wskazują, że wzrasta zasadowość płynu (im wyższa wartość, tym większa zasadowość, ponieważ wzrasta ilość alkalicznych jonów hydroksylowych oraz zmniejsza się ilość jonów wodorowych). |
W przypadku zbyt dużej ilości kwasów we krwi i tkance łącznej, zakłóca się równowaga zasad i kwasów. Organizm zakwasza się - rozpoczyna się kwasica - pH krwi odbiega od wartości optymalnej i spada poniżej 7,35.
Nawet niewielkie odchylenie od tych wartości (od 7,35 do 7,45) powoduje poważne problemy zdrowotne. Dalszy wzrost kwasowości krwi i spadek wartości pH do 6,95 może doprowadzić do śpiączki oraz spowodować realne zagrożenie dla życia ludzkiego.
Organizm za wszelką cenę stara się wyeliminować nawet niewielkie zaburzenia właściwego stosunku kwasów i zasad, to znaczy usiłuje utrzymać odpowiedni wskaźnik pH krwi. Do tego celu służą układy kompensacyjne organizmu — bufory krwi oraz fizjologiczne mechanizmy regulacji (nerki, płuca, skóra). (Patrz rozdział "Usuwanie nieczystości kwaśnych").
Zakwaszenie organizmu powodują nie tylko nawyki żywieniowe. Duży wpływ ma również nasz tryb życia. Spieszymy się, pracujemy, żyjemy w napięciu, wyczerpujemy nasz organizm. Późno idziemy spać, wcześnie wstajemy do pracy, mamy do czynienia z sytuacjami stresowymi.
Stres jest stałą częścią naszego życia. Ale trwający długo stres wyrządza szkodę sercu, żołądkowi, ośrodkowemu układowi nerwowemu i innym wrażliwym układom naszego ciała.
Szczególnie niebezpieczne jest stałe napięcie nerwowe. Działa ono bezustannie i w związku z tym jest o wiele bardziej niebezpieczne niż obciążenie fizyczne, którego negatywne skutki można zniwelować, odpoczywając. W organizmie zaczynają się zmiany biochemiczne, w wyniku których wzrasta częstotliwość bicia serca, podnosi się ciśnienie krwi, zmienia się ukrwienie narządów.
Wszystko to zwiększa zakwaszenie organizmu. Wrzód żołądka lub dwunastnicy jest doskonałą ilustracją. W sytuacjach stresowych, w krótkim czasie zużywa się (spala) więcej składników odżywczych i wytwarza się więcej zanieczyszczeń, niż organizm jest w stanie usunąć. Z tego właśnie powodu stres może być przyczyną wielu chorób oraz przyspieszać proces starzenia.
Oczywiście, w praktyce nie jest możliwe całkowite uniknięcie sytuacji stresowych. Niski i krótkotrwały poziom napięcia może zadziałać pozytywnie, zachęcać do działania, wyzwalać pomysłowość. Bardzo silny i często powtarzający się stres jest za to wielce niebezpieczny. Dlatego też ważne jest działanie i myślenie w taki sposób, aby unikać stresów i nie dopuszczać, by towarzyszyły nam bez przerwy.
Zdrowe komórki są alkaliczne. Istnieją naukowe dowody na to, że w przypadku prawie wszystkich chorób w organizmie stwierdza się nadmiar kwasów. Gdy tak się dzieje, słabnie krążenie krwi (patrz niżej) i powstają warunki korzystne dla rozwoju chorób.
Często niepokoją nas bóle występujące w różnych miejscach ciała. Najczęstszym tego powodem jest nagromadzenie kwaśnych zanieczyszczeń. W środowisku kwaśnym czerwone krwinki twardnieją. Mają wtedy trudności w przechodzeniu przez cienkie naczynia włosowate, którymi są również dostarczane składniki odżywcze i usuwane nieczystości. Jak widać, środowisko kwaśne zagęszcza krew i jest to jedna z przyczyn wysokiego ciśnienia krwi. W przypadku nagromadzenia się kwaśnych pozostałości przy którymkolwiek z narządów, krążenie krwi ulega miejscowemu zaburzeniu, a w ślad za tym upośledzone zostaje dostarczanie niezbędnych tam substancji. Narząd nie jest w pełni zdolny do wykonywania swoich funkcji i zaczynają rozwijać się choroby.
W zależności od miejsca gromadzenia się pozostałości kwaśnych, pojawiają się objawy różnych chorób. Jednak przyczyna tego jest zawsze taka sama: organizm jest zbytnio zakwaszony. W przypadku nagromadzenia się zanieczyszczeń kwaśnych w trzustce, zakłóca się wytwarzanie insuliny i może rozwinąć się cukrzyca. W przypadku nadmiaru soli kwasu moczowego rozwija się zapalenie stawów, dna moczanowa. Są to choroby podeszłego wieku. Organizm człowieka młodego jest jeszcze na tyle sprawny i ma odczyn na tyle zasadowy, że jest w stanie usunąć kwas moczowy przez nerki.
Obecnie bardzo popularne są leki do regulacji kwasowości żołądka. Jednak bardzo często przyczyną problemu, jest nie wzrost kwasowości żołądka, a nadmierna kwasowość całego organizmu. W przypadku nie-doboru substancji alkalicznych w żywności, zwłaszcza wapnia, organizm "pożycza" je z kości. Tak rozpoczyna się osteoporoza.
Listę tę można jeszcze długo kontynuować. Naukowiec Theodore A. Baroody w książce Alkalize or Die ("Zalkalizuj się lub umrzyj") trafnie zauważył: "(...)Wiele różnych nazw chorób nic nie znaczy. Ważne jest to, że główną przyczyną wszystkich chorób jest zbyt duża ilość kwaśnych zanieczyszczeń w organizmie."
Każda choroba, poczynając od przeziębienia, a kończąc na nowotworze, rozpoczyna się po przekroczeniu odpowiedniego limitu zatrucia, powyżej którego organizm nie może już sobie poradzić z nagromadzeniem kwaśnych pozostałości i nie posiada możliwości przeciwdziałania wolnym rodnikom. Akumulacja tych pozostałości jest procesem starzenia się. Usuwanie zgromadzonych zanieczyszczeń z organizmu to nie tylko oddalanie starości, ale również odbudowa funkcji ciała. To odmładzanie ciała na poziomie molekularnym.
Tajemnica dobrego zdrowia i długowieczności tkwi w zdolności organizmu do neutralizacji i pozbywania się kwaśnych zanieczyszczeń.
Nikt nie ma wątpliwości, że zasady neutralizują kwasy. Organizm nie jest zdolny do wytwarzania zasad i może je uzyskać jedynie z pożywienia i płynów do picia. Niestety, nowoczesna dieta nie jest w stanie zapewnić odpowiedniej ilości minerałów alkalicznych, zwłaszcza wapnia, magnezu, potasu, sodu i ujemnych jonów hydroksylowych (OH- ). Ponadto, napięcie - emocjonalne i nerwowe - zła dieta, zanieczyszczenie środowiska, promieniowanie i inne czynniki stymulują wytwarzanie się kwaśnych odpadów. W przypadku niedostatku substancji alkalicznych organizm zużywa minerały znajdujące się w tkankach i narządach. (Przede wszystkim wapń z kości, co prowadzi do ryzyka osteoporozy.)
Potrzebne do neutralizacji substancje organizm wytwarza przy udziale minerałów alkalicznych znajdujących się w żywności: sodu, potasu, wapnia i magnezu. Są to:
Niektóre z pozostałości kwaśnych, np. kwas węglowy H2CO3 zostają łatwo usunięte, ponieważ rozpadają się na łatwo usuwane elementy: wodę, usuwaną przez nerki oraz dwutlenek węgla, który wydychamy.
jednak wytwarzają się również silne kwasy szkodliwe (siarkowy, fosforowy, itp.), które bezpośrednio wpływają na wartość pH krwi. Ponadto, w przypadku dostania się tych kwasów do nerek, są one uszkadzane. Aby utrzymać niezbędny zakres pH krwi (od 7,35 do 7,45) oraz zapobiec uszkodzeniu tkanek nerkowych, organizm musi neutralizować nieusunięte kwasy.
Neutralizacja kwasów to złożony proces, często demonstrowany na zajęciach z chemii: w razie połączenia kwasów i zasad powstają substancje stałe, tj. różnego rodzaju sole. Jest to skuteczna ochrona przed nagłym zakwaszeniem organizmu, ponieważ nierozpuszczone w wodzie sole nie mają wpływu na pH.
Kwasy wiążą się z węglanami metali alkalicznych (wodorowęglanami) i formują mniej szkodliwe sole kwasów oraz lotny kwas węglowy, który rozpada się na wodę i dwutlenek węgla.
CaCO3 + H2SO4 = CaSO4 + H20 + CO2.
W trakcie tego procesu, zamiast toksycznego kwasu siarkowego, otrzymujemy mniej szkodliwy siarczan wapnia oraz lotne produkty rozkładu kwasu węglowego - wodę i dwutlenek węgla. W przypadku neutralizacji innych kwasów, powstają sole kwasów: kryształy soli kwasu moczowego, sole kwasu fosforowego - fosforany i inne. Fosforany oraz sole kwasu moczowego mogą spowodować powstanie kamieni nerkowych.
Cholesterol, kryształy kwasu moczowego, kwasy tłuszczowe, kamienie nerkowe, siarczany, fosforany - to charakterystyczne przykłady twardych pozostałości kwaśnych. Twarde pozostałości są "przechowywane" w różnych miejscach ciała, najczęściej w warstwie tłuszczowej (w przypadku mężczyzn - na talii a w przypadku kobiet - na biodrach, udach i piersiach), gdzie skutki zakwaszenia będą najmniej dotkliwe dla organizmu. Dlatego tworzenie tłuszczu oraz otyłość często jest wynikiem gromadzenia się nieusuniętych kwaśnych zanieczyszczeń.
Między organizmem a środowiskiem trwa ciągła wymiana materii. Organizm ze środowiska otrzymuje tlen, składniki odżywcze oraz wodę. Krew dostarcza do komórek wszystkie potrzebne substancje. Usuwa z nich również wszystkie substancje niepotrzebne. Dlatego niezbędne i zbędne substancje muszą być rozpuszczone we krwi. Rozpuszczone pozostałości zostają wprowadzone do krwi oraz dostarczone do nerek i płuc.
Najważniejszym regulatorem równowagi kwasowo-zasadowej organizmu są nerki. Usuwają z organizmu zneutralizowane kwasy, trujące sole kwasów, itp.
W takim przypadku, jeżeli z powodu zmiany nawyków żywieniowych lub ćwiczeń człowiek zrzuca 10 lub 15 kg, wszystkie te kilogramy zostają usunięte przez nerki i w procesie pocenia. To właśnie dlatego trzeba pić dużo wody - usuwanie pozostałości kwaśnych najlepiej wykonuje woda, która zawiera odpowiednią ilość metali alkalicznych i jonów hydroksylowych OH-, a wskaźnik pH jest wyższy niż zwykłej wody pitnej.
Wszystkie te OH- posiada zjonizowana woda alkaliczna
W wodzie alkalicznej o wiele łatwiej rozpuszczają się kwaśne zanieczyszczenia stale i dzięki temu mogą skuteczniej zostać usunięte przez nerki.
W trakcie wydychania zostaje usunięty przez płuca lotny produkt rozpadu kwasu węglowego — dwutlenek węgla. Gdy dwutlenku węgla wytwarza się dużo, organizm reaguje głębokim oddechem, usuwanie dwutlenku węgla staje się intensywniejsze i wzrasta zasadowość krwi. Dlatego największą wartość pH ma wychodząca z płuc krew tętnicza.
Pocenie się jest również sposobem usunięcia pozostałości kwaśnych. Pozwala ono zarazem na utrzymanie kwaśnego środowiska skóry, które chroni nas przed wirusami i bakteriami.
Chociaż w procesach metabolicznych wytwarza się dużo kwasów, z powodu działalności płuc, nerek oraz buforowych układów organizmu, wartość pH krwi i innych wewnętrznych płynów ustrojowych pozostaje niemal bez zmian.
Stabilność wewnętrznego środowiska organizmu jest warunkiem koniecznym dla jego istnienia. Aby utrzymać niezbędne procesy organizmu, trzeba zapewnić stałą temperaturę ciała, jak również stałe pH płynów. Szczególnie ważną sprawą jest stabilność wskaźnika pH krwi, który organizm utrzymuje w bardzo wąskim zakresie (ód 7,35 do 7,45). Nawet bardzo małe odchylenia od tego zakresu bardzo silnie zmieniają zachodzące w organizmie procesy elektrochemiczne. Człowiek może umrzeć nawet z powodu zmiany pH krwi o kilka dziesiątych części.
We krwi znajdują się dwa rodzaje buforów, które regulują i zapewniają, że 31-1 krwi zawsze będzie znajdowało się w zakresie od .7,35 do 7,45. Są to rozpuszczone w plazmie krwi (płynnej części krwi) składniki alkaliczne i kwaśne.
Bufor alkaliczny — to wodorowęglan sodu (NaHCO3), lub analogiczne sole potasu. W razie przedostawania się do krwi większej ilości kwasów, na przykład kwasu solnego (HC1), krew kwaśnieje, wartość pH zbliża się do 7,35. Bufor alkaliczny reaguje z kwasem solnym.
W wyniku reakcji silnego kwasu solnego — otrzymujemy sól neutralną (NaC1) i słaby, lotny kwas węglowy:
HC1 + NaHCO3 = NaC1 + H2CO3.
Utworzony słaby kwas węglowy (H2CO3) rozpada się na wodę i dwutlenek węgla, który zostaje usunięty przez płuca.
Bufor kwaśny — to kwas węglowy (H2CO3). W razie przedostawania się do krwi większej ilości substancji alkalicznych, takich jak wodorotlenek sodu (NaOH), pH krwi wzrasta, wartość zbliża się do 7,45. Bufor kwaśny H2CO3 reaguje z wodorotlenkiem sodu:
NaOH + H2CO3 = NaHCO3 + H2O.
Zamiast mocno zasadowego wodorotlenku sodu powstaje słabo alkaliczny wodorowęglan sodu i woda.
Należy zauważyć, że infuzja roztworów kwaśnych lub alkalicznych nie zmienia wartości wskaźnika pH krwi. Zmieniają się tylko ilości buforów zasadowych lub kwaśnych. Póki człowiek żyje, bufory te utrzymują stabilny zakres pH krwi. Mówi się, że z wiekiem ciało kwaśnieje, co oznacza, że spada liczba buforów alkalicznych we krwi (wodorowęglanów) i odpowiednio rośnie liczba buforów kwasowych.
Lynda Frassetto z Uniwersytetu w Kalifornii opublikowała w 1996 roku wyniki badań zmiany liczby wodorowęglanów we krwi w zależności od wieku [10].
Z wykresu widać, że do 45 lat poziom wodorowęglanów we krwi jest stabilny, a następnie spada wraz z wiekiem. Warto podkreślić, że takie choroby jak np. cukrzyca i wysokie ciśnienie krwi często zaczynają się w wieku 45 lat. Według Lyndy Frassetto, na zmniejszenie się liczby wodorowęglanów wpływa nieodpowiednia współczesna dieta — nadmierna ilość sodu i
zbyt niska ilość potasu [7].
Spadek wodorowęglanów we krwi komplikuje usuwanie kwaśnych substancji z organizmu. Umożliwia to rozwój różnych chorób związanych z gromadzeniem się kwaśnych zanieczyszczeń. Są nimi osteoporoza, dna moczanowa, cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi, udar mózgu, zakrzepica krwi, choroby serca, rak i inne choroby.
Choroba Alzheimera jest powolnym "zakwaszaniem" mózgu.
Jak wspominaliśmy, jedną z głównych przyczyn tych wszystkich chorób jest zakwaszenie organizmu (kwasica), które z kolei spowodowane jest brakiem we krwi wodorowęglanów. Różnego rodzaju diety, ćwiczenia oraz zabiegi kosmetyczne mogą zmniejszyć zmarszczki twarzy, szyi i przyczyniać się do młodszego wyglądu. Jednak uczucie poprawy jest złudne. Jeśli poziom wodorowęglanów nadal się zmniejsza, to zmiany są tymczasowe, a uczucie odmłodzenia — złudne.
Krew staje się "stara".
Spadek zawartości wodorowęglanów we krwi jest główną przyczyną fizjologicznego starzenia się.
Dominuje błędne przekonanie, że spadek wodorowęglanów w organizmie z wiekiem jest zjawiskiem nieuniknionym. Nie jest to prawdą — można go utrzymywać na właściwym poziomie.
W przypadku
odpowiedniej ilości wodorowęglanów krew pozostaje "młoda".
Zwiększając ilość wodorowęglanów we krwi (można to porównać z ładowaniem baterii), można spowolnić proces starzenia się i cieszyć się dobrą jakością życia. W osiągnięciu tego skutecznie pomaga woda alkaliczna (patrz rozdział "Pięć zalet wody alkalicznej").
Mówiąc o zmniejszeniu zakwaszenia organizmu, mamy na myśli zmianę nawyków żywieniowych — zwiększenie spożycia żywności zasadotwórczej. To bardzo ważny czynnik. Jednak najbardziej na zakwaszenie organizmu wpływa stres, negatywne emocje powodowane przez uczucia, takie jak zazdrość, kłamstwo, złość, egoizm itp. Zastanówmy się, dlaczego ludzie od dawna życzyli sobie przede wszystkim "pokoju na ziemi". Nie darmo w czasie katolickiej mszy świętej ksiądz wzywa ludzi do przekazania sobie wzajemnie "znaku pokoju". Tak więc jasność myśli, zdolność do cieszenia się każdą chwilą życia, miłość i współczucie dla innych, spokój duchowy i harmonia są wręcz niezbędne dla utrzymywania dobrego zdrowia. Nie jest to oczywiście łatwe do osiągnięcia w życiu pełnym stresowych sytuacji. Jeśli jednak pragniemy cieszyć się dobrym zdrowiem, musimy się o to postarać.
Odpoczynek, zdolność do relaksu, to również są sposoby na alkalizację organizmu. Dla osób, u których zakwaszenie organizmu jest wysokie, nie jest to, niestety, łatwe do osiągnięcia. Z powodu nadmiernej ilości kwasów często wyczerpane są nadnercza — osoby takie reagują na wszystko bardzo nerwowo i podlegają częstym zmianom nastroju. Ponieważ organizm stale wymaga nowych "dawek" kwasu, wydaje się, że takie osoby nie są w stanie utrzymać stabilnego stanu psychicznego.
Na zakwaszenie organizmu znaczący wpływ mają współczesne nawyki żywieniowe: brak w diecie produktów naturalnych, nieprzetworzonych oraz spożywanie wody gazowanej. W większości krajów zachodnich zakorzeniła się dieta kwasotwórcza. Tak jemy my, tak jedzą nasi przyjaciele, w taki sposób obchodzimy nasze święta — dopiero po dawce takiej żywności czujemy się syci i odczuwamy ulgę.
Kiedy jemy więcej produktów alkalizujących (sałatek, warzyw, owoców, świeżych soków owocowych, itp.), przywracana jest równowaga substancji alkalicznych i kwaśnych — zmniejsza się zakwaszenie organizmu. Niestety, przejście do diety zasadowej jest dość skomplikowane, trzeba bowiem sporo kreatywności, by przygotować wiele różnych potraw ze stosunkowo niewielkiej ilości zazwyczaj dostępnej żywności alkalizującej.
Popularna ostatnio suplementacja diety witaminami i mikroelementami pozwala, przy regularnym stosowaniu, na uzupełnienie pierwiastków alkalicznych w organizmie. Niestety dodatki takie często nie są tanie i nie każdy może sobie na nie pozwolić. Ponadto producenci, koncentrując się na korzyściach finansowych, podają informacje błędne bądź, niepełne na temat oferowanych przez siebie suplementów diety.
Pijcie więcej wody. Woda jest rozpuszczalnikiem, który obmywa nasze komórki, oczyszcza nas z substancji toksycznych, nawilża skórę. Przetworzona w organizmie woda jest głównym składnikiem płynu międzykomórkowego. W tym płynie "pływają" narządy naszego ciała, przekazuje on do komórek substancje odżywcze i usuwa odpady przemiany materii.
Każda komórka musi być nasycona wodą, aby zapewnić właściwy przebieg wszystkich procesów, to znaczy, że winniśmy ciału co dnia dostarczać 2+2,5 litra wody. Niestety, powszechnym zwyczajem stało się picie, zamiast czystej wody, napojów gazowanych, "doprawionych" sztucznymi substancjami słodzącymi, kawy bądź herbat egzotycznych. Nie potrafimy i nie chcemy już pić zwykłej wody. No właśnie: wody — a nie zastępujących ją płynów. Ludzie twierdzą, iż nie czują potrzeby wypijania powyższej normy dziennej. Piją tylko wtedy, gdy odczuwają pragnienie. A wszak w momencie, w którym rodzi się pragnienie, w organizmie już brakuje od 0,5 do 1 litra wody. Dlatego nasze komórki często są niedostatecznie nawodnione, a to z kolei komplikuje procesy chemiczne organizmu, w tym również usuwanie pozostałości kwaśnych.
Stałe zaopatrzenie organizmu w wodę jest koniecznym warunkiem do zmniejszenia zakwaszenia organizmu. Najskuteczniej kwaśne pozostałości metabolizmu usuwane są za pomocą zjonizowanej wody alkalicznej.
Unikalne właściwości wody zjonizowanej opisane są w następnych rozdziałach książki.
http://www.acidalkalinediet.net/acid-alkaline-food-chart.php
